Paczków

Dawniej mury sięgały 9 metrów. W ich ciągu osadzone były baszty łupinowe, z których do dziś przetrwało 19 (dawniej było ich 24). Ich wygląd jest różny - niektóre sięgają wysokości murów obronnych, inne wyraźnie je przewyższają. W wielu z nich dobrze zachowały się liczne otwory strzelnicze.

W 1429 r. mury i baszty, z uwagi na zły stan techniczny, częściowo zburzono. Zostały one odbudowane na początku XVI w. - odtworzono wówczas krenelaż, a kurtynę murów ozdobiono fryzem arkadkowym. W tym samym czasie za fosą, w odległości ok. 10 m dostawiono drugi, zewnętrzny mur o wysokości 4 m. Ta dodatkowa fortyfikacja wyposażona była w liczne stanowiska artyleryjskie, ale nie stanowiła pełnego pierścienia - biegła najprawdopodobniej po północnej stronie, od Wieży Kłodzkiej do baszty łupinowej znajdującej się między Wieżą Wrocławską i basztą Nyską.

Naprawy i gruntownego uporządkowania miejskich fortyfikacji dokonano w XIX wieku. W 1846 r. zburzono pozostałości muru zewnętrznego, a rok później rozebrano budynki i mosty bramne oraz zasypano fosę miejską, tworząc na jej miejscu planty miejskie.

Dla poprawy komunikacji w drugiej połowie XIX wieku przebito cztery nowe przejścia w murze: w 1870 r. u wylotu ulic Słowackiego, Piastowskiej i E. Plater, a w 1873 roku także ulicy Kołłątaja.

Rozbiórka kolejnych fragmentów murów związana była z budową gimnazjum przy ul. Kołłątaja i rozbudową szkoły przy ul. Kościelnej. Wśród zburzonych odcinków znalazło się też pięć baszt. Prace przy fortyfikacjach trwały do początku XX w. Odtworzono wtedy przejazd bramny przy Wieży Kłodzkiej, później również Wrocławskiej (1921).