Data publikacji: 8.04.2011

Mieszkania komunalne i socjalne przyznawane na czas określony oraz wprowadzenie czynszów w wysokości pozwalającej gminie na ich utrzymanie - oto podstawowe zmiany ustawy o ochronie praw lokatorów, jakie planuje wdrożyć Ministerstwo Infrastruktury. Zapowiada się prawdziwa rewolucja w gospodarowaniu tego typu lokalami.

Rząd chce wyposażyć samorządy w narzędzia umożliwiające skuteczniejsze zarządzanie mieszkaniami komunalnymi. Nowelizacje mają zmniejszyć kolejkę oczekujących na lokale gminne. Aktualnie obowiązujące przepisy prawne nie dają samorządom możliwości przeprowadzania ponownej weryfikacji uprawnień lokatorów do mieszkania komunalnego - procedura ta przeprowadzana jest jedynie w chwili przyznawania takiego lokalu. W efekcie mieszkania komunalne są niejednokrotnie zajmowane przez osoby o dochodach na poziomie umożliwiającym wynajęcie lokalu na wolnym rynku nieruchomości.

W praktyce planowane zmiany oznaczać będą, że lokator, chcąc przedłużyć umowę najmu, będzie zobowiązany ponownie przejść szczegółową weryfikację dochodów. Jej kryteria będą ustalane indywidualnie przez poszczególne samorządy - w Paczkowie decyzję w tej sprawie podejmie Rada Miejska. Zamożniejsi lokatorzy, których dochody nie będą się kwalifikować w ustalonych "widełkach", będą musieli liczyć się ze stratą mieszkania. Odzyskane w ten sposób mieszkania znów trafią na rynek. Dzięki temu mogą zmniejszyć się kolejki osób czekających na mieszkanie.
Aby usprawnić ten mechanizm, nowy projekt zakłada również, że samorządy będą mogły wynajmować mieszkania komunalne tylko na określony czas. Po wygaśnięciu takiej umowy, najemca ponownie zostanie poddany dochodowej weryfikacji, a w przypadku niespełnienia ustalonych warunków, będzie musiał opuścić lokal. Zwolnione w ten sposób mieszkanie samorząd będzie mógł wynająć osobie uprawnionej, bardziej potrzebującej. Upraszczając - bogatsi najemcy "komunalek", których w rzeczywistości stać na znalezienie mieszkania na rynku nieruchomości, będą zmuszeni opuścić zajmowane przez siebie lokale.

Kolejną planowaną przez resort zmianą jest wprowadzenie stawki czynszu, która będzie musiała pokrywać koszt utrzymania nieruchomości. Według nowych założeń, gmina będzie mogła ustalić na swoim terenie jedną bazową stawkę lub zastosować oddzielną kwotę dla każdej nieruchomości. Co ważne, suma wpływów z czynszów nie będzie mogła być niższa od kosztów utrzymania lokali komunalnych. Aktualnie w Paczkowie kwota bazowa czynszu w mieszkaniach komunalnych wynosi 1,74 zł za metr kwadratowy. W mieszkaniach socjalnych jest ona o połowę niższa - wynosi 0,87 zł za metr kwadratowy. Stawki na tym poziomie najczęściej nie pokrywają finansowych potrzeb utrzymania czy remontowania lokali komunalnych, dlatego gmina musi do tego dopłacać. Teraz ma się to zmienić.
Warto dodać, że dla najemców o niskich dochodach utrzymane zostaną zniżki, a dodatkowe wsparcie stanowić będzie zreformowany system dodatków mieszkaniowych. Te ostatnie udogodnienia nie będą dostępne dla właścicieli domów i mieszkań, dlatego osoby rzeczywiście potrzebujące będą mogły otrzymać wyższe wsparcie finansowe.

To nie jedyne modyfikacje w przepisach o gospodarowaniu komunalnymi zasobami mieszkaniowymi. Ministerstwo proponuje też zmianę w Kodeksie Cywilnym, wykluczającą lokale gminne z prawa dziedziczenia. Oznacza to, że w przypadku śmierci najemcy lokalu komunalnego, umowa najmu wygaśnie, a nie będzie dziedziczona. Co prawda rodzina zmarłego będzie mogła ubiegać się o to mieszkanie, ale według ustalonych przez samorząd kryteriów. To nowość, bo obecne przepisy gwarantują, że czynsz i warunki umowy pozostają po śmierci głównego lokatora bez zmian. Teraz to gmina będzie podejmować decyzję, czy i na jakich warunkach podpisać umowę najmu z bliskimi zmarłego najemcy.

Przygotowany przez Ministerstwo Infrastruktury projekt założeń do nowelizacji przepisów o zarządzaniu mieszkaniami komunalnymi powstał 22 marca 2011 roku, a jego pełna treść jest dostępna tutaj.